ไฟรั่ว ไฟดูด ไฟช็อต เกิดจากอะไร อาการต่างกันยังไง? พร้อมวิธีป้องกัน
ไฟรั่ว ไฟดูด ไฟช็อต แต่ละอย่างนั้นมีความแตกต่างกัน และเป็นอุบัติเหตุที่สามารถเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา ซึ่งอาจจะเป็นอันตรายที่ร้ายแรงต่อชีวิตได้ เนื่องจากไฟฟ้านั้นเป็นสิ่งใกล้ตัวที่ควรระมัดระวังเป็นอย่างสูง เพื่อความไม่ประมาท และเป็นแนวทางในการป้องกันอุบัติเหตุที่อาจเกิดขึ้นนั้น บทความนี้ จะพาไปดูความแตกต่างของ ไฟรั่ว ไฟดูด ไฟช็อต และทำความเข้าใจสาเหตุในการเกิดขึ้น เพื่อป้องกันอันตรายจากการเกิดไฟช็อต ไฟรั่ว ไฟดูดอย่างถูกวิธีหากเกิดเหตุการณ์เหล่านี้ขึ้น
ทำความรู้จัก ไฟรั่ว ไฟดูด ไฟช็อต คืออะไร?
ปัญหาไฟรั่ว ไฟดูด ไฟช็อต หลายๆ คนอาจจะสับสนว่าคืออะไรกันแน่ ซึ่งแต่ละอย่างนั้นมีลักษณะที่แตกต่างกัน ไปทำความรู้จักกับปัญหาไฟรั่ว ไฟดูด และไฟช็อต เกิดจากอะไร มีลักษณะอย่างไรและมีความอันตรายอย่างไร ทำไมถึงต้องให้ความสำคัญ และระมัดระวัง
ไฟรั่ว (Leakage Current)
ไฟรั่ว (Leakage Current) คือ อาการที่กระแสไฟฟ้ารั่วไหลออกจากระบบไฟฟ้า หรือวงจรไฟฟ้าไปสู่บริเวณภายนอก ซึ่งสาเหตุการเกิดไฟรั่วนั้น เกิดขึ้นได้อย่างหลากหลายสาเหตุ เช่น การใช้งานอุปกรณ์ไฟฟ้าที่ไม่ถูกต้อง หรือการเดินสายไฟที่ไม่ได้มาตรฐาน การขาดการบำรุงรักษา และการตรวจสอบอุปกรณ์ไฟฟ้า ทำให้อุปกรณ์ไฟฟ้ามีการเสื่อมสภาพหรือชำรุด
เมื่อบริเวณใดที่มีการเสื่อมสภาพหรือชำรุด จะมีกระแสไฟฟ้ารั่วไหล หากมีผู้ใดไปสัมผัสเข้า ก็อาจส่งผลอันตรายต่อชีวิตได้ หรือหากปล่อยให้บริเวณที่มีกระแสไฟฟ้ารั่วไหลจนเกิดความร้อนขึ้น และความร้อนนั้นถูกสะสมเป็นเวลานาน ก็อาจจะทำให้เกิดการติดไฟจนเป็นสาเหตุให้เกิดเพลิงไหม้ได้
ไฟดูด (Electric Shock)
ไฟดูด (Electric Shock) คือ อันตรายที่เกิดขึ้นด้วยสาเหตุจากไฟรั่ว จากวงจรไฟฟ้าไปยังอุปกรณ์ที่ใช้ไฟฟ้า เมื่อร่างกายไปสัมผัสอุปกรณ์ไฟฟ้าหรือสายไฟที่มีการรั่วไหล กระแสไฟฟ้าที่รั่วไหลเหล่านั้นจะเข้าสู่ร่างกายของผู้ที่สัมผัสทันที และกระแสไฟฟ้านั้นไหลผ่านลงสู่พื้นดิน ส่งผลให้ผู้ที่สัมผัสเกิดอาการเกร็งกล้ามเนื้อภายใน จนร่างกายได้รับความเสียหาย อาจจะชัก หมดสติ มีแผลไหม้ ถ้าหากไหลผ่านหัวใจ จะทำให้หัวใจเต้นอ่อนลง และอาจจะหยุดเต้นเป็นเหตุให้เสียชีวิตได้ในที่สุด
ไฟช็อต (Short Circuit)
ไฟช็อต (Short Circuit) คือ ไฟฟ้าที่ลัดวงจร เกิดจากกระแสไฟฟ้าจากสายไฟเส้นหนึ่งโอนไปยังเส้นอื่นๆ โดยไม่ผ่านอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้า จนทำให้การไหลเวียนของไฟฟ้าที่ผิดปกติ และมีความร้อนสะสม เมื่อเริ่มมีความร้อนสูงขึ้นเรื่อยๆ จนฉนวนของสายไฟเกิดชำรุด เป็นเหตุที่ก่อให้เกิดประกายไฟขึ้นในที่สุด และลุกลามจนเกิดเหตุไฟไหม้ แต่ทั้งนี้สาเหตุของไฟช็อตก็อาจจะมาจาก สายไฟหรือฉนวนไฟฟ้าชำรุด และการใช้งานอุปกรณ์ไฟฟ้าที่ไม่ได้มาตรฐาน
ไฟดูด กับ ไฟช็อต แตกต่างกันอย่างไร?
ไฟดูดกับไฟช็อต แตกต่างกันอย่างไร ซึ่งจากลักษณะของไฟรั่วเกิดจากอะไร ที่ได้กล่าวไปก่อนหน้านี้ น่าจะพอเข้าใจกันแล้ว แต่ไฟดูดกับไฟช็อตนั้น หลายๆ คนอาจจะยังสับสน ว่าทั้งสองนั้นแตกต่างกันอย่างไร ซึ่งไฟดูด จะเกิดขึ้นเมื่อร่างกายไปสัมผัสอุปกรณ์ไฟฟ้า หรือสายไฟที่มีกระแสไฟฟ้ารั่วไหล กระแสไฟฟ้าที่รั่วไหลเหล่านั้นจะเข้าสู่ร่างกายของผู้ที่สัมผัสทันที และกระแสไฟฟ้านั้นไหลผ่านลงสู่พื้นดิน
แต่ไฟช็อตนั้น คือ ไฟฟ้าที่ลัดวงจร จนเกิดการไหลเวียนของไฟฟ้าที่ผิดปกติ ทำให้เกิดความร้อนสะสม เมื่อเริ่มมีความร้อนสูงขึ้น จนฉนวนของสายไฟเกิดชำรุด เป็นเหตุที่ก่อให้เกิดประกายไฟขึ้นในที่สุด และลุกลามจนเกิดเหตุไฟไหม้ได้ จะเห็นได้ว่าไฟดูดนั้นไม่ได้ทำให้เกิดไฟไหม้ แต่ไฟช็อตทำให้เกิดไฟไหม้ได้ ถึงแม้ว่าไฟดูดกับไฟช็อตจะมีอันตรายที่แตกต่างกัน แต่ก็ส่งผลให้เกิดความสูญเสีย และความเสียหายได้เช่นกัน
วิธีป้องกันไฟรั่ว ไฟดูด และไฟช็อต
ปัญหาไฟรั่ว ไฟดูด ไฟช็อต สามารถป้องกันการเกิดเหตุการณ์ได้ง่ายๆ เพื่อความปลอดภัยต่อชีวิตและทรัพย์สิน ไม่ว่าจะเหตุการณ์ไฟรั่ว ไฟดูดหรือไฟช็อต ซึ่งเป็นเหตุที่สามารถป้องกันการเกิดขึ้นได้ ดังนี้
ติดตั้งสายดิน และระบบตัดไฟฟ้าอัตโนมัติ
การติดตั้งสายดินและระบบตัดไฟฟ้าอัตโนมัตินั้นเป็น มาตรการหลักในการช่วยป้องกันอันตรายจากกระแสไฟฟ้ารั่วไหลและสามารถลดการเกิดอุบัติเหตุที่เกิดขึ้นจากไฟฟ้าได้ เพราะกระแสไฟฟ้าที่อาจรั่วไหลจากอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้าจะถูกตรวจสอบโดยอุปกรณ์นี้ และตัดกระแสไฟฟ้าทันทีเมื่อมีไฟฟ้าลัดวงจร ส่วนสายดินนั้นจะช่วยนำกระแสไฟฟ้าที่รั่วไหลให้ไหลลงดินไปแทนที่กระแสไฟฟ้าจะไหลผ่านร่างกายของเรา ทำให้ผู้ที่ไปสัมผัสอุปกรณ์ไฟฟ้าเข้าไม่ถูกไฟดูด
ติดตั้งอุปกรณ์ป้องกันไฟกระชาก
อาการไฟกระชาก จะเกิดในช่วงเวลาหนึ่งอย่างรวดเร็ว ที่อาจสร้างความเสียหายต่ออุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้าที่กำลังทำงานอยู่ โดยสาเหตุของการเกิดไฟกระชากนั้นมีหลายสาเหตุ เช่น ฟ้าผ่า ระบบไฟฟ้าไม่ได้มาตรฐาน ไฟฟ้าลัดวงจร มีการใช้เครื่องไฟฟ้าที่กินไฟในปริมาณมากพร้อมกัน ซึ่งการติดตั้งอุปกรณ์ป้องกันไฟกระชาก ที่เป็นอุปกรณ์ช่วยลดแรงดันไฟฟ้านั้น สามารถป้องกันความเสียหายที่เกิดจากไฟกระชากได้
สำหรับใครที่อยากการติดตั้งอุปกรณ์ป้องกันไฟกระชาก SURGE DIVERTER Cat.C,D DFL-Series เป็นอุปกรณ์ป้องกันไฟกระชากเหนือสายไฟที่ออกแบบมาเป็นพิเศษ สามารถป้องกันไฟกระชากได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งใช้สำหรับอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้าที่จ่ายไฟ 220Vac 1Ph/380Vac 3Ph
ตรวจสอบมิเตอร์ไฟฟ้าให้พร้อมใช้งาน
การตรวจสอบมิเตอร์ไฟนั้น ให้ปิดสวิตช์ไฟทุกจุด รวมถึงการถอดปลั๊กของอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้าต่างๆ ออกให้หมด แล้วจึงตรวจสอบมิเตอร์ว่าเฟืองเหล็กยังหมุนอยู่หรือไม่ หากยังหมุนอยู่แสดงว่ามีกระแสไฟฟ้ารั่วไหล ดังนั้น จะต้องรีบติดต่อช่างไฟเพื่อแก้ไขโดยทันที
ตรวจสอบไฟรั่วโดยใช้ไขควงวัดไฟฟ้า
สำหรับการตรวจสอบอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้านั้น มีอีกหนึ่งวิธีที่ทำได้ง่ายๆ คือการใช้ไขควงวัดไฟฟ้า โดยให้นำไขควงนั้นแตะที่ตัวโลหะของอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้า หากมีกระแสไฟฟ้ารั่วไหล ที่ด้ามไขควงวัดไฟฟ้านั้น จะมีแสงไฟปรากฏขึ้น ให้รีบหยุดใช้อุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้านั้นโดยด่วน
ตรวจสอบการชำรุดของสายไฟฟ้า
หากมีสายไฟที่ไม่ได้หุ้มสายไว้ด้วยท่อร้อยสายไฟ ซึ่งอาจจะโดนหนูแทะจนสายขาดหรือสายไฟเหล่านั้นอาจจะเปื่อยตามอายุการใช้งาน แล้วตรวจสอบพบว่ามีสายไฟชำรุดเสียหาย ให้รีบเปลี่ยนใหม่ทันที
ตรวจสอบเต้ารับไฟฟ้าอย่างสม่ำเสมอ
การตรวจสอบเต้ารับไฟฟ้า ให้ดูว่ามีรอยแตกร้าว รอยไหม้ หรือหลวมบ้างหรือไม่ ถ้าตรวจสอบพบว่าเต้ารับมีรอยแตกร้าวหรือรอยไหม้ ควรรีบเปลี่ยนเต้ารับใหม่ทันที แต่หากพบว่าเต้ารับหลวม ให้ขันสกรูให้แน่น แล้วใช้ไขควงวัดไฟแตะที่เต้ารับทุกจุดว่ามีไฟหรือไม่ สำหรับใครที่กำลังมองหาปลั๊กไฟที่ดี มีคุณภาพ ปลั๊กไฟ Chuphotic with USB ยาว 3 เมตร และ 5 เมตร ปลอดภัย 100% วัสดุไม่ติดไฟ เต้ารับม่านนิรภัย เสียบได้ทั้งขากลม ขาแบน รองรับ USB Type A / USB Type A
โดนไฟดูดเบาๆ เป็นอะไรไหม ต้องทำอย่างไร?
เมื่อป้องกันและหลีกเลี่ยงอย่างระมัดระวังแล้ว แต่ยังเกิดเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิดและไม่อาจจะหลีกเลี่ยงได้ อาจเกิดไฟรั่ว หรือไฟช็อต จนทำให้โดนไฟดูด ซึ่งการโดนไฟดูดนั้น มีทั้งความรุนแรงที่มากและน้อย สำหรับอาการของผู้ที่โดนไฟดูดเบาๆ อาจทำให้รู้สึกไม่สบายตัว แต่โดยทั่วไปแล้วไม่ใช่เรื่องที่ต้องกังวลร้ายแรง อย่างไรก็ตาม สิ่งสำคัญคือต้องใช้ความระมัดระวัง และรู้ว่าต้องทำอย่างไรในสถานการณ์ที่เกิดขึ้นตามขั้นตอน ดังนี้
- สงบสติอารมณ์: พยายามสงบสติอารมณ์ การตื่นตระหนกอาจทำให้สถานการณ์แย่ลงได้
- ถอดแหล่งจ่ายไฟ: หากเป็นไปได้ ให้ถอดแหล่งจ่ายไฟออกทันที หรือปิดแหล่งจ่ายไฟเพื่อป้องกันไฟฟ้าช็อตต่อไป
- ประเมินสถานการณ์: ตรวจหาอาการบาดเจ็บหรือรอยไหม้ที่มองเห็นได้ หากไฟฟ้าช็อตรุนแรงหรือสังเกตเห็นอาการบาดเจ็บ ให้ไปพบแพทย์ทันที
- ย้ายไปยังสถานที่ที่ปลอดภัย: หากคุณสามารถทำได้อย่างปลอดภัย ให้ย้ายออกจากแหล่งกำเนิดของแรงกระแทกไปยังสถานที่ที่ปลอดภัย
- ตรวจสอบอันตรายอื่นๆ ที่อาจเกิดขึ้น: มองหาอันตรายจากไฟฟ้าที่อาจเกิดขึ้นอื่นๆ ในพื้นที่ เช่น สายไฟที่โผล่ออกมาหรืออุปกรณ์ไฟฟ้าที่เสียหาย รายงานอันตรายเหล่านี้ต่อหน่วยงานที่เหมาะสม
- ขอความช่วยเหลือจากแพทย์หากจำเป็น: หากคุณประสบกับความเจ็บปวด ไม่สบายตัว หรืออาการอื่นๆ อย่างต่อเนื่องหลังจากการช็อก ขอแนะนำให้ไปพบแพทย์
ข้อห้ามสำคัญ! เมื่อไฟดูด หรือไฟช็อต เพื่อความปลอดภัย
- เมื่อเห็นว่ามีคนโดนไฟดูดหรือไฟช็อต ต้องตรวจสอบให้แน่ใจก่อนว่าผู้บาดเจ็บนั้นไม่ได้สัมผัสกับตัวนำไฟฟ้าหรือสายไฟฟ้า อย่าเข้าไปช่วยผู้บาดเจ็บทันที
- เมื่อเกิดไฟฟ้าลัดวงจร ให้ตัดวงจรไฟฟ้าที่ลัดวงจรก่อน แล้วค่อยเข้าไปช่วยเหลือผู้บาดเจ็บ
- ผู้ที่มีผิวหนังเปียกชื้นอยู่ ห้ามเข้าไปช่วยผู้ที่ถูกไฟฟ้าดูด เพราะอาจจะโดนไฟดูดด้วยได้
- เมื่อเห็นคนถูกไฟดูดหรือไฟช็อต แต่ไม่มีความรู้ในเรื่องวิธีการช่วยเหลือที่ถูกต้องหรือการตัดกระแสวงจรไฟฟ้า หรือไม่แน่ใจว่าจะปลอดภัยหรือไม่หากเข้าไปช่วยเหลือผู้บาดเจ็บ ให้ผู้นั้นรีบตามคนมาช่วยทันที
วิธีปฐมพยาบาลเมื่อโดนไฟดูด หรือไฟช็อต
- เมื่อเห็นว่ามีคนโดนไฟดูดหรือไฟช็อต ให้เคลื่อนย้ายผู้บาดเจ็บออกจากบริเวณนั้นทันที โดยผู้ที่เข้าไปช่วยเหลือนั้นจะต้องป้องกันอันตรายจากการถูกไฟฟ้าดูด หรือไฟช็อตด้วย
- ให้ผู้ที่เข้าไปช่วยเหลือตรวจอาการบาดเจ็บของผู้บาดเจ็บอย่างระมัดระวัง อย่างเช่น ผู้บาดเจ็บนั้นโดนไฟดูดแล้วพลัดตกลงมาจากที่สูง ก็ให้ตรวจสอบว่าผู้บาดเจ็บนั้น มีอาการบาดเจ็บที่ศีรษะหรือกระดูกส่วนต่างๆ ของร่างกายหรือไม่ หากพบว่ามี ให้เคลื่อนย้ายผู้บาดเจ็บด้วยวิธีที่ถูกต้องและควรระมัดระวังอย่างสูง
- ให้หาแหล่งที่มีไฟฟ้ารั่วไหล แล้วให้รีบตัดวงจรไฟฟ้าทันที
- หากตรวจพบว่าผู้บาดเจ็บดูว่าชีพจรหยุดเต้นหรือไม่ ถ้าชีพจรหยุดเต้น ให้ทำการนวดหัวใจไปพร้อมๆ กับการผายปอด
- หลังจากที่เคลื่อนย้ายผู้บาดเจ็บออกจากบริเวณนั้นแล้ว ให้รีบโทรหารถพยาบาล เพื่อนำผู้บาดเจ็บไปส่งโรงพยาบาลโดยเร็วที่สุด
ข้อควรระวังเพื่อหลีกเลี่ยงการถูกไฟดูด หรือไฟช็อต
นอกจากวิธีป้องกันอุบัติเหตุจากไฟฟ้าทางเทคนิคต่างๆ ที่ได้กล่าวไปแล้ว ยังมีข้อควรระวัง เพื่อหลีกการถูกไฟดูดหรือไฟช็อต เพื่อไม่ให้เกิดเหตุการณ์ที่รุนแรงต่อตนเอง และคนรอบข้างได้ ดังนี้
- หากที่บ้านมีทารกหรือเด็กเล็ก ควรป้องกันไม่ให้เอานิ้วไปแหย่เต้าเสียบปลั๊กไฟ โดยการใช้ที่ครอบปิดไว้
- เก็บอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้าให้พ้นจากเด็ก
- ควรตรวจสอบสภาพของอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้าอยู่เสมอ
- หากตัวเปียกชื้น ให้หลีกเลี่ยงการใช้อุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้า
- การใช้อุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้า ควรอ่านคู่มือการใช้งานก่อนและปฏิบัติตามคู่มือนั้น
- ควรดูแลเด็กไม่ให้เล่นบริเวณที่เสี่ยงจะเกิดไฟช็อต
- ควรสอนและเตือนให้เด็กๆ ระมัดระวังอันตรายจากการใช้อุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้าที่ไม่ถูกต้อง
สรุป
ปัญหาไฟรั่ว ไฟดูด ไฟช็อต คือปัญหาที่เกิดจากไฟฟ้าทั้งสิ้น ซึ่งไฟรั่ว คืออาการที่กระแสไฟฟ้ารั่วไหลออกจากวงจรไฟฟ้าไปสู่บริเวณภายนอก หากไปสัมผัสเข้า ก็อาจส่งผลอันตรายต่อชีวิตได้ หรือหากปล่อยให้บริเวณที่มีกระแสไฟฟ้ารั่วไหลจนเกิดความร้อนขึ้น ก็อาจจะเกิดไฟไหม้ได้ ส่วนไฟดูด เป็นอันตรายที่เกิดขึ้นด้วยเหตุจากไฟรั่ว เมื่อร่างกายไปสัมผัสอุปกรณ์ไฟฟ้าหรือสายไฟที่มีการรั่วไหล จะส่งผลให้ผู้ที่สัมผัสเกิดอาการการเกร็ง ถ้าหากไหลผ่านหัวใจ หัวใจจะเต้นอ่อนลงและอาจจะหยุดเต้นเป็นเหตุให้เสียชีวิตได้ และไฟช็อต คือไฟฟ้าที่ลัดวงจร เกิดจากกระแสไฟฟ้าจากสายไฟเส้นหนึ่งโอนไปยังเส้นอื่นๆ โดยไม่อุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้า เป็นเหตุที่ก่อให้เกิดประกายไฟขึ้นในที่สุดและลุกลามจนเกิดเหตุไฟไหม้
หากเกิดเหตุการณ์ไฟดูดและไฟช็อตขึ้น โดยไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ การปฐมพยาบาลเบื้องต้นที่ถูกวิธี ก่อนนำส่งโรงพยาบาลนั้น สามารถช่วยให้ผู้บาดพ้นขีดอันตรายได้ ซึ่งผู้ที่เข้าไปช่วยเหลือนั้นต้องไม่ประมาทและควรระมัดระวังตนเองร่วมด้วย สำหรับใครที่กำลังมองหา และอยากจะติดตั้งอุปกรณ์ป้องกันไฟกระชาก ที่ Chuphotic มีอุปกรณ์ป้องกันไฟกระชาก กรณีที่เกิดไฟฟ้าช็อต ที่ผ่านเทคโนโลยีการผลิตชั้นสูงที่ได้รับการรับรองมาตรฐานระดับโลก เพื่อคุณภาพที่ดีที่สุดของผลิตภัณฑ์ พร้อมบริการหลังการขายที่รวดเร็ว และใส่ใจ จนลูกค้าหลายๆ ภาคส่วนต่างไว้วางใจ